Konsultacja psychiatryczna jest rozmową z lekarzem psychiatrą, podczas której pacjent ma możliwość opowiedzieć o wywołujących dyskomfort lub wręcz cierpienie dolegliwościach, niepokojących myślach lub emocjach. Zadaniem lekarza jest szukanie źródeł zgłaszanych objawów, ponieważ mogą one mieć zarówno podłoże psychiczne, jak i somatyczne. W trakcie konsultacji lekarz przeprowadza wnikliwy wywiad dotyczący funkcjonowania pacjenta, poruszając wątki z bieżącego życia i jego przeszłości. W sytuacji potrzeby uszczegółowienia poruszanych kwestii, lekarz może zaproponować kolejne spotkanie, rozpocząć leczenie farmakologiczne (przepisać leki), zalecić wykonanie specjalistycznych badań diagnostycznych (np. obrazowych, laboratoryjnych, psychologicznych), wskazać potrzebę konsultacji u innych specjalistów (neurologa, kardiologa).
Na każdym etapie kontaktu z lekarzem szczególne znaczenie ma otwartość pacjenta na wzajemny dialog, dotyczący propozycji metod i form leczenia, diagnozy i innych ważnych kwestii, co sprzyja nawiązaniu przymierza i sukcesu terapeutycznego. Lekarz w odniesieniu do potrzeb i przejawianych trudności wskazuje możliwości dalszego leczenia pacjenta w warunkach ambulatoryjnych, zalecając psychoterapię (indywidualną, grupową, rodzinną), grupy wsparcia, treningi umiejętności społecznych i inne formy wsparcia psychologicznego. W sytuacjach wymagających szczególnej pomocy kieruje pacjenta na leczenie w warunkach szpitalnych (oddział dzienny, oddział stacjonarny, oddział leczenia środowiskowego). Lekarz w oparciu o stały kontakt i zgromadzoną wiedzę o pacjencie, pozostaje dla niego źródłem wsparcia w podejmowaniu decyzji, co do dalszego leczenia. Przyjmuje się, że pozostawanie pod stała opieką jednego lekarza sprzyja procesom i efektom leczenia pacjenta.